Dag van de Wetenschap 2023
Dag van de Wetenschap - 2023
Op zondag 26 november liet Vlaanderens grootste wetenschapsevent je - gratis en voor niets - een kijkje nemen achter de schermen van diverse labo's, universiteiten, musea, en bedrijven. Het was een mix van lezingen, workshops, games, podcasts, rondleidingen, en shows. Allemaal met één overduidelijke boodschap: zonder wetenschap staan we nergens! En natuurlijk was VIB ook van de partij.
In Antwerpen, Brussel, Gent, en Leuven inspireerden onze collega's jong en oud met boeiende workshops en rondleidingen. Met het verkennen van antibiotica en kankeronderzoek, het ervaren van een echte wetenschappelijke escape room, lezingen, en maatschappelijk relevante debatten, konden bezoekers zich de hele dag onderdompelen in de wereld van de wetenschap.
We deden ook mee met ons Grand Challenges programma. Succesvolle quizzen in Antwerpen en Brussel zorgden voor levendige interactie, terwijl de jongste bezoekers in Leuven en Gent zich echte wetenschappers voelden in de fotohokjes.
We genoten met volle teugen van deze dag en kijken al reikhalzend uit naar de editie van volgend jaar. Het onderzoek bij VIB gaat door, zodat we binnen een jaar nieuwe ontdekkingen en activiteiten aan het publiek kunnen tonen. Tot in 2024 op Dag van de Wetenschap!
Dit waren de activiteiten in de verschillende steden
Antwerpen
1. De Grand Challenges quiz!
Ben jij de 'Slimste Mens'? Ken je elk antwoord van 'Trivial Pursuit'? Of wil je gewoon een toffe VIB prijs winnen? Dan is de VIB Grand Challenges Quiz écht iets voor jou! Onze gekke quizmaster organiseert de hele namiddag korte quizrondes met allerlei leuke vragen. Quiz mee met één of meer van de volgende thema’s en win een mooie VIB-prijs:
- Ons immuunsysteem: vriend of vijand?
- "Diagnosticeren" kan je leren
- Betere behandelingen
- Vechten tegen virussen
- Duurzame voeding voor mens & dier
- Toffe technologieën
- Microben zijn de max
- Zeldzame ziektes
Brussel
1. De Grand Challenges quiz!
Ben jij de 'Slimste Mens'? Ken je elk antwoord van 'Trivial Pursuit'? Of wil je gewoon een toffe VIB prijs winnen? Dan is de VIB Grand Challenges Quiz écht iets voor jou! Onze gekke quizmaster organiseert de hele namiddag korte quizrondes met allerlei leuke vragen. Quiz mee met één of meer van de volgende thema’s en win een mooie VIB-prijs:
- Ons immuunsysteem: vriend of vijand?
- "Diagnosticeren" kan je leren
- Betere behandelingen
- Vechten tegen virussen
- Duurzame voeding voor mens & dier
- Toffe technologieën
- Microben zijn de max
- Zeldzame ziektes
2. Structural Biology Brussels Escape Room
Tijdens onderzoek in het laboratorium wordt een wetenschapper plotseling erg ziek ... Kun jij met behulp van de aanwijzingen in het labo én jouw kennis over DNA en eiwitten de oorzaak én een oplossing vinden?
3. DNA shooter game (VR)
Genen zijn de stukken DNA die de code bevatten voor elk één eiwit. Die code bestaat uit een reeks letters: G, T, C en A. De volgorde van telkens drie letters bepaalt uiteindelijk hoe het eiwit eruit ziet.
Om van DNA een eiwit te maken wordt eerst een 'kopietje' gemaakt van die code: het RNA. Daarna wordt het RNA, per groepje van drie letters, afgelezen en vertaald in aminozuren - de bouwstenen van eiwitten - en uiteindelijk in een eiwit. Translatie heet dat proces.
Deze kennis kun je nu gebruiken om in virtual reality (VR) een eiwit te bouwen.
Gent
1. De Grand Challenges Booth
Haal de wetenschapper in jezelf naar boven op onze Grand Challenges booth!
Een foto van jezelf als gekke professor in een labo of onderzoeker in de jungle? In onze fotobooth kies jij de accessoires én achtergrond voor jouw foto als wetenschapper!
Grappige, onverwachte of originele vragen over wetenschap? AI to the rescue! Onze AI antwoordkiosk maakt een tekening met de antwoorden op al je vragen!
Belangrijke vragen beantwoorden staan ook centraal in ons VIB Grand Challenges Programma. Met onze projecten proberen we oplossingen te vinden voor grote uitdagingen ('grand challenges') uit onze maatschappij, zoals betere medicijnen of duurzamere voeding. Via onze interactieve opstelling kan je zelf alles ontdekken over onze interessante projecten.
Vragen? Stel ze aan onze wetenschappers! Geen vragen meer? Vul dan onze miniquiz in en win een hippe VIB-prijs!
2. Ons immuunsysteem schiet op scherp met antistoffen
De antistoffen die ons immuunsysteem aanmaakt beschermen ons deels tegen infecties, maar kunnen in sommige gevallen ook een slechte rol spelen. Denk maar aan allergieën of auto-immuunziekten.
Hoe maakt ons immuunsysteem die antistoffen aan? Hoe kunnen deze ons dan beschermen? Of ziek maken? En wat met antistoffen die als nieuwe generatie geneesmiddelen tal van aandoeningen moeten tackelen?
We spitten het voor je uit. Deze lezing is geschikt voor deelnemers vanaf 16 jaar.
3. Kanker(onderzoek): factcheck!
Is kanker erfelijk? Kunnen dieren kanker krijgen? En verliest iedereen bij chemo zijn haar?
Wij dagen je uit om deze feiten en fabels van elkaar te onderscheiden! Nog extra vragen? Onze onderzoekers kunnen niet wachten om ze te beantwoorden!
Deze activiteit is er voor alle nieuwsgierigaards vanaf 10 jaar.
4. CRIG escape room: vind de beste behandeling voor je patiënt
De laatste jaren is er heel wat vooruitgang geboekt in kankeronderzoek. Zo werden er belangrijke stappen gezet in de richting van gepersonaliseerde geneeskunde. Dat betekent dat we voor elke patiënt een behandeling op maat zoeken.
Dat is wat jij gaat doen in onze CRIG escape room: zoeken naar verschillende behandelingen. Kies jij de beste behandeling voor je patiënt? Dan ontsnap je. Succes, onderzoeker!
5. De wondere wereld van de rhizosfeer
Duik in de wonderlijke wereld van rhizobacteriën! Ontdek hoe deze kleine krachtpatsers planten een groeiboost geven en een revolutie teweegbrengen in de lokale en duurzame sojaboonteelt. Natuurlijk hebben we ook aan de kids gedacht! Bij het 'rhizo-spelbord' stappen ze spelenderwijs de fascinerende wereld van plantengroei binnen.
Kom langs, speel mee en wordt een rhizo-expert!
6. De link tussen darmen en hersenen: meer dan een buikgevoel
Onze darmen zitten vol piepkleine bewoners: bacteriën. Deze zijn niet alleen van belang bij onze vertering, maar hebben ook een invloed hebben op onze algemene gezondheid. Zo is er meer en meer bewijs dat verschillende hersenaandoeningen, waaronder de ziekte van Alzheimer en Parkinson, gedeeltelijk hun oorsprong vinden in onze darmen.
In ons lab bestuderen we hoe dit mogelijk is en vooral hoe we dit kunnen voorkomen. Na deze presentatie ben je alvast overtuigd van één ding: altijd je buikgevoel volgen!
Genomen op canvas: een innovatieve kijk op de evolutie van plantaardig voedsel
Fruit, groenten en graangewassen stammen af van een wilde voorouder. Door millennia van selectie en domesticatie (het telen van deze wilde gewassen) hebben ze grote veranderingen ondergaan. Er zijn verschillende manieren om plantendiversiteit in de loop van de tijd in kaart te brengen. Eén daarvan is via de unieke combinatie van kunstgeschiedenis en genetica, aka #ArtGenetics. Tijdens deze lezing tonen we ‘the #ArtGenetics concept’ aan de hand van enkele voorbeelden en wroeten we tot op de bodem van de voor- en nadelen van deze methodologie.
Leuven
1. De Grand Challenges Booth
Haal de wetenschapper in jezelf naar boven op onze Grand Challenges booth!
Een foto van jezelf als gekke professor in een labo of onderzoeker in de jungle? In onze fotobooth kies jij de accessoires én achtergrond voor jouw foto als wetenschapper!
Grappige, onverwachte of originele vragen over wetenschap? AI to the rescue! Onze AI antwoordkiosk maakt een tekening met de antwoorden op al je vragen!
Belangrijke vragen beantwoorden staan ook centraal in ons VIB Grand Challenges Programma. Met onze projecten proberen we oplossingen te vinden voor grote uitdagingen ('grand challenges') uit onze maatschappij, zoals betere medicijnen of duurzamere voeding. Via onze interactieve opstelling kan je zelf alles ontdekken over onze interessante projecten.
Vragen? Stel ze aan onze wetenschappers! Geen vragen meer? Vul dan onze miniquiz in en win een hippe VIB-prijs!
2. Mendelcraft: speel met de wetten van Mendel in Minecraft
Het computerspelletje Minecraft hoeft waarschijnlijk geen verdere uitleg voor kinderen tussen 8 en 12 jaar. Termen DNA of de wetten van Mendel misschien wel. Experimenteer in het spel Minecraft met het DNA van kippen. Onderzoek dat DNA in het labo en ontdek hoe de code van hun DNA verschillende eigenschappen zoals kleur en grootte controleert.
Ga een stapje verder en pas hun DNA aan. Creëer zo een nieuwe soort kip met bijzondere kenmerken. Opgelet: met de verkeerde veranderingen maak je misschien wel een dinosaurus. Heb je het DNA van kippen helemaal begrepen? Dan kun je zelfs een stapje wagen in de wereld van Mendelcraft aan de hand van Virtual Reality.
Iets voor jou? Inschrijven is de boodschap!
3. Van bacterie tot antibiotica
Bacteriën en virussen, ook kinderen hebben er letterlijk en figuurlijk de mond van vol.
Maar wat zijn dat nu eigenlijk voor rare beestjes? Zijn het alleen maar slechteriken zoals het coronavirus of kunnen ze ook nuttig zijn? En wat zijn antibiotica?
Op al deze en nog vele andere vragen krijg je een antwoord in het laboratorium voor biomoleculaire ontdekking en engineering.
Maak kennis met de wondere wereld van de microben aan de hand van proefjes en visualiseer het DNA van een kiwi.
4. Wat eten kankercellen?
Kankercellen? Ze zijn niet alleen berucht, maar ook behoorlijk hongerig. Wat voedt deze cellen?
Metabolisme: het is niet alleen een dieettrendwoord. Het is de kern van hoe cellen hun voedingsstoffen verwerken.
Hier is het spannende deel: door dit metabolisme te begrijpen, kunnen we krachtige nieuwe therapieën ontwikkelen.
En voor de techliefhebbers: we nemen je mee op een tour door ons state-of-the-art technologiepark, de frontlinie in de strijd tegen kanker.
Klaar voor deze boeiende ontdekkingstocht?
5. Stap binnen in een wereld waar wetenschap en hoop hand in hand gaan!
Bij het Leuven Kankerinstituut, het Departement Oncologie en VIB KU Leuven Center for Cancer Biology duiken we diep in het hart van kankeronderzoek.
Ontdek de fascinerende wereld van wetenschap en innovatie! Van boeiende lezingen tot exclusieve laborondleidingen, hands-on workshops en zelfs een escape room voor kinderen - wij brengen de wetenschap tot leven.
Leer onze onderzoekvisie kennen, ontdek hoe we nieuwe kankerbehandelingen ontwikkelen en verken onze vele initiatieven voor patiënten.
6. Ten aanval tegen kanker
Kanker: bestaande behandelingen volstaan vaak niet. Hoe ontwikkelen we nieuwe, effectievere aanvallen op deze sluwe ziekte?
Welkom bij onze interactieve sessie, waarbij we de kracht van patiëntenbloed onthullen ...
Startpunt: een blik op hoe we bloed microscopisch onder de loep nemen.
Labo-tour: zie van dichtbij hoe de nieuwste behandelingen tegen bloedkankers tot stand komen.
Hands-on ervaring: stap in het labo voor immunotherapie en test zelf hoe we innovatieve behandelingen onderzoeken.
Ben je klaar om de frontlinie van kankeronderzoek te verkennen?
7. Panelgesprek: Proefdieronderzoek, hoe gebeurt dat?
Hoe gaat het traject van een innovatief idee naar een medische realiteit?
Denk aan nieuwe gehoorimplantaten, kunstmatige hartkleppen of baanbrekende kankermedicatie. Achter deze medische doorbraken speelt proefdieronderzoek vaak een cruciale rol.
Ontdek hoe ethische overwegingen en dierenwelzijn centraal staan bij elk onderzoeksvoorstel. Luister naar boeiende gesprekken met experts als Prof. J. Arnout, dierenarts K. Meurrens, Dr. R. Custers (VIB) en Prof. A. Zwijsen die betrokken zijn bij proefdieronderzoek aan de KU Leuven. Kijk naar de Canvas-documentaire, gemaakt door Dirk Draulans en Stijn Van Baarle, die een uniek perspectief biedt op het proefdieronderzoek aan KU Leuven.
Stap in deze verhelderende wereld en krijg inzicht in een cruciaal aspect van modern biomedisch onderzoek.